Τί κάνει η χοληδόχος κύστη;
Η χοληδόχος κύστη, η οποία βρίσκεται κάτω από το συκώτι, αποθηκεύει, συγκεντρώνει και απελευθερώνει τη χολή, ένα υγρό που βοηθά το σώμα να αφομοιώσει το λίπος από τα τρόφιμα που τρώμε.
Τι είναι οι πέτρες στη χολή ή αλλιώς χολόλιθοι;
Οι χολόλιθοι είναι μικρές πέτρες που σχηματίζονται στη χοληδόχο κύστη από σκληρυμένη χοληστερόλη, χολικές χρωστικές ουσίες ή ασβέστιο. Μπορούν να προκαλέσουν πόνο, χολοκυστίτιδα, ίκτερο και παγκρεατίτιδα.
Τί είναι η χολοκυστίτιδα;
Η χολοκυστίτιδα είναι ο ιατρικός όρος για τη φλεγμονή (ερεθισμό και οίδημα) της χοληδόχου κύστης. Συνήθως εμφανίζεται όταν ένας χολόλιθος φράζει τον κυστικό πόρο. Συγκεκριμένα, η οξεία χολοκυστίτιδα είναι μια ξαφνική, έντονη φλεγμονή της χοληδόχου κύστης, ενώ πολλαπλές κρίσεις οξείας χολοκυστίτιδας μπορεί να οδηγήσουν σε χρόνια χολοκυστίτιδα. Η χρόνια χολοκυστίτιδα, είναι η μακροχρόνια, ήπια φλεγμονή της χοληδόχου κύστης.
Αλλά και αντίστροφα, η διαχείριση της χρόνιας χολοκυστίτιδας απαιτεί προσοχή, καθώς μπορεί να οδηγήσει σε επαναλαμβανόμενες κρίσεις οξείας χολοκυστίτιδας. Μάλιστα, η βλάβη από τις επαναλαμβανόμενες κρίσεις οξείας χολοκυστίτιδας μπορεί να δημιουργήσει ουλές στη χολή, οδηγώντας τελικά σε συρρίκνωση της χοληδόχου κύστεως μέχρι να μην μπορεί πλέον να λειτουργήσει.
Μπορεί η αποφυγή του λίπους να μειώσει τις ενοχλήσεις και τις εξάρσεις;
Μύθος: Συχνά προτείνεται η δίαιτα πολύ χαμηλής περιεκτικότητας σε λιπαρά σε άτομα που διαγιγνώσκονται με χολοκυστίτιδα ή με πέτρες στη χολή. Ωστόσο, υπάρχουν λίγα στοιχεία που να υποδεικνύουν ότι η ολική αφαίρεση των λιπαρών από τη διατροφή θα βελτιώσει τα συμπτώματα ή την κατάστασή της φλεγμονής. Αντίθετα, σε ορισμένες περιπτώσεις η εξάλειψη του λίπους από τη διατροφή σας μπορεί να οδηγήσει σε γρήγορη απώλεια βάρους που σχετίζεται με αυξημένο κίνδυνο χολολιθίασης και υποσιτισμού.
Αλήθεια: Τα άτομα με χολοκυστίτιδα ή πέτρες στη χολή θα πρέπει να τρώνε μια ποικιλία τροφών και να έχουν τακτικά γεύματα και σνακ, τα οποία να περιέχουν μικρή ποσότητα καλών λιπαρών. Στο πλαίσιο αυτό υπάγεται η κατανάλωση μέτριας ποσότητας ελαιολάδου στο φαγητό, ξηρών καρπών, αυγών και τυριών χαμηλών σε λιπαρά. Αντίθετα, τα τηγανητά τρόφιμα και τα πολύ λιπαρά τρόφιμα (πχ. σφολιάτες, λιπαρά κομμάτια κρέατος, σκληρά τυριά) καλό είναι να αποφεύγονται.
Τί γίνεται αν έχω έντονα συμπτώματα όταν καταναλώνω ορισμένα τρόφιμα;
Μερικοί άνθρωποι μπορεί να αισθανθούν πόνο μετά το φαγητό. Το αίσθημα αυτό μπορεί να προκαλείται από την κατανάλωση φαγητού εν γένει – και όχι από συγκεκριμένα τρόφιμα – καθώς η κατανάλωση φαγητού προκαλεί συστολή της χοληδόχου κύστης.
Παρόλα αυτά, εάν αισθάνεστε πόνο μετά την κατανάλωση ορισμένων τροφίμων, δοκιμάστε να τα αποφύγετε για μια δοκιμαστική περίοδο ώστε να διαπιστώσετε εάν ο πόνος μειώνεται. Έπειτα, ξαναεισάγετε τα τρόφιμα αυτά και ελέγξτε εάν οι ενοχλήσεις επανέρχονται. Εάν τα συμπτώματα επιμένουν σε κάθε περίπτωση, μιλήστε με τον γιατρό ή τον φαρμακοποιό σας για την επιιλογή κατάλληλης αγωγής για ανακούφιση από τον πόνο.
Προσοχή: Η παράλειψη γευμάτων μπορεί να επιδεινώσει τα συμπτώματά σας, επομένως είναι σημαντικό να καταναλώνετε τακτικά γεύματα.
Τί μπορώ να κάνω εάν έχω χάσει την όρεξή μου ή χάνω διαρκώς βάρος;
Η παρουσία έντονων συμπτωμάτων μετά από ένα γεύμα συχνά αποθαρρύνει τα άτομα από την κατανάλωση τροφής. Ωστόσο, όπως αναφέρθηκε και παραπάνω, αυτή η πρακτική μπορέι να οδηγήσει σε ταχεία και μη ελεγχόμενη απώλεια βάρους, αυξάνοντας τον κίνδυνο για οξεία χολολιθίαση. Συνεπώς, εάν υποφέρετε από απώλεια όρεξης, σας παραθέτω μερικές χρήσιμες συμβουλές για να υπερνικήσετε τον ¨φόβο¨ της κατανάλωσης φαγητού, και να κερδίσετε την όρεξή σας:
- Να καταναλώνετε μικρότερα, αλλά συχνότερα γεύματα. Επιδιώξτε 5-6 μικρά γεύματα ή σνακ καθόλη τη διάρκεια της ημέρας.
- Εάν μέχρι σήμερα οι μερίδες στα κυρίως γεύματα ήταν κάπως “γενναίες¨, δοκιμάστε να σερβιρίζεστε σε μικρότερο πιάτο ούτως ώστε να κρατήσετε τις μερίδες μικρές. Μπορείτε πάντα να προσθέσετε λίγο επιπλέον εάν πεινάτε ακόμη.
- Όποτε είναι δυνατόν να επιλέγετε τρόφιμα με υψηλή περιεκτικότητα σε άπαχη πρωτεΐνη καθώς η πρωτεΐνη είναι σημαντική για την ανάρρωση του οργανισμού π.χ. τρόφιμα όπως κρέας, ψάρι, φασόλια, φακές, τυρί και γάλα.
- Το γάλα είναι ένα θρεπτικό ρόφημα. Επιλέξτε πλήρες γάλα, καθώς θα σας δώσει περισσότερες θερμίδες από ένα γάλα με χαμηλά λιπαρά.
- Μην παραλείπετε να προσθέσετε μια κουταλιά ελαιόλαδο στο μεσημεριανό ή στο βραδινό σας γεύμα. Ακόμη και εάν το φαγητό είναι μαγειρεμένο στο γκριλ, βάλτε 1 κ.σ ελαιόλαδο στα λαχανικά σας.
- Βεβαιωθείτε ότι έχετε άμεσα διαθέσιμα σνακ (κρακερ, αποξηραμένα φρούτα, ξηρούς καρπούς) για να τσιμπολογήσετε όποτε σας έρθει όρεξη.
- Προσπαθήστε να μην πίνετε υγρά (π.χ. νερό, τσάι ή καφέ) πριν το φαγητό.
Τί μπορώ να κάνω εάν νιώθω ναυτία;
- Δοκιμάστε να καταναλώσετε ψωμί, φρυγανιές ή κράκερ.
- Δοκιμάστε τροφές που περιέχουν τζίντζερ.
- Επίσης, τα κρύα τρόφιμα με πιο ήπια μυρωδιά είναι γενικά καλύτερες επιλογές. Επομένως, δοκιμάστε να αποφύγετε τα μπαχαρικά όσο διαρκούν τα συμπτώματα της ναυτίας.
Τι γίνεται αν αφαιρέσω τη χοληδόχο κύστη (χοληκυστεκτομή);
Μετά από χολοκυστεκτομή δεν χρειάζεται να ακολουθείτε ειδική δίαιτα. Το συκώτι σας θα συνεχίσει να παράγει χολή που θα φτάνει κατευθείαν στο έντερο αντί να αποθηκεύεται στη χοληδόχο κύστη. Είναι σημαντικό να συνεχίσετε να τρώτε καλά για να ανακάμψετε από την επέμβαση. Μόλις αναρώσετε, συνιστάται να επιστρέψετε στην υγιεινή και ισορροπημένη διατροφή.